Filmy najbliższe sercu Książkówki - 2

"Dzień świra"

gatunek: Dramat, Komedia, Psychologiczny

premiera: 7 czerwca 2002 (Polska), 7 czerwca 2002 (świat)

reżyseria: Marek Koterski

scenariusz: Marek Koterski

    Jest tylko jeden polski reżyser, którego wielce sobie cenię i jak do tej pory nie odpuściłam ani jednemu jego filmowi. Dlaczego? Bo pokazuje prawdę -- tę trudną, często bolesną i przy tym przeraźliwie szczerą. Ten reżyser nigdy nie kłamie, wyciąga z nas -- Polaków to, co najlepsze oraz najgorsze, i obnaża bez krzty żenady.  Niby innych ikon polskiego kina, które  podejmują się podobnego zadania, nie brakuje, ale nikt inny nie potrafi tego zrobić z taką otwartością, precyzją  i dawką specyficznego humoru, jak on. Mowa o Marku Koterskim.

    Jednym z moich ulubionych jego filmów, a także w ogóle rodzimych, jest „Dzień świra” z jedynym w swoim rodzaju Adamem Miauczyńskim na czele. Kim jest Adam? To nauczyciel języka polskiego, któremu los poskąpił udanego życia – albo raczej takiego, które sobie wymarzył. W młodości porzucił swą jedyną prawdziwą miłość, potem ożenił się, ale nie pod wpływem wielkiego uczucia, a jedyną pociechą z nieudanego małżeństwa jest syn – równie nieudolny co ojciec.

    Na domiar nieszczęść, które spotykają Adasia, cierpi on na nerwicę natręctw – czuje wewnętrzny przymus, by sprawdzać po kilka razy (konkretnie: po siedem) wykonanie zwykłych codziennych czynności, a każdej z nich na domiar złego towarzyszy ściśle określony rytuał.

    Ta przypadłość to jedna z dwóch (i jedynych zarazem) towarzyszek jego życia. Druga to samotność wypełniająca go od stóp do głów. W swoim rozumieniu świata jest totalnie wyobcowany, nie ma bratniej duszy. Wszystko to, czego brakuje mu w życiu, stara się zastąpić lekami – różnej maści, począwszy od tych mających zbawiennie wpływać na chęć życia (w przypadku Adasia ich działanie jest znikome), a skończywszy na profilaktyce bólu głowy. Portret filmowego bohatera, co godne uwagi, nie jest jednorodny – obok słabości i wad Adaś Miauczyński ma zalety: wspaniałą wrażliwość i troskliwość, umiejętność patrzenia na wiele spraw pod szerszym kątem i wzniesienia się ponad własne „ja”.

    Oto cały on – bohater filmu Koterskiego, człowiek zanurzony w  zwykłą codzienność, tak typową dla sytuacji wielu z nas, którzy musimy stawiać czoła niesprawiedliwości, zawiści, podłości, niezrozumieniu i wszechobecnemu egoizmowi.

http://www.filmweb.pl

     O  sukcesie „Dnia świra” zadecydował nie tylko reżyser, ale  także odtwórca głównej roli, czyli Marek Kondrat. Osobiście żadnej innej filmowej kreacji tego aktora nie oceniam tak wysoko. Jest w niej niesamowicie prawdziwy, charakterystyczny i profesjonalny Wszelkie emocje, które mu towarzyszą, przenoszą się także na widza – nie sposób się przed nimi obronić. Nie sposób również nie utożsamić się z tym bohaterem, nie odnieść jego życia do własnego.

http://www.filmweb.pl

    W przypadku filmu Koterskiego mamy do czynienia z satyrycznym i niezwykle trafnym ukazaniem przywar Polaków. Reżyserowi udała się niełatwa sztuka – osiąga ten cel przy użyciu niewyszukanych środków, a jednak charakterystycznych dla siebie i nie do podrobienia (tak jest chociażby w przypadku  modlitwy z drugiej połowy filmu). Można bez przesady stwierdzić, że Koterski potrafi po mistrzowsku pokazać codzienność, z którą boryka się niemal każdy z nas, tę wszechogarniającą i przytłaczającą rutynę. Od kogo więc inni reżyserzy i scenarzyści powinni się uczyć nienagannej i trafiającej  w samo sedno obserwacji naszego społeczeństwa? Naturalnie - od Koterskiego.

    Nie jestem w stanie zarzucić ani reżyserowi, ani samemu obrazowi żadnych niedociągnięć. Czy to wpływ niewątpliwych zalet filmu, czy mojej sympatii do reżysera? To najmniej istotne. Liczy się tylko to, co robi Koterski, i to, by już zawsze robił to w tak wyśmienity sposób.