"Sucha sierpniowa trawa" Anna Jean Mayhew

tłumaczenie: Paweł Lipszyc

tytuł oryginału: The Dry Grass of August

seria/cykl wydawniczy: Seria Kaszmirowa

wydawnictwo: Black Publishing

data wydania: 15 stycznia 2014

ISBN: 9788375366921

liczba stron: 304

Ameryka – kontynent mlekiem i miodem płynący. Symbol wolności, wielkich możliwości i spełniania marzeń. Przodująca pod względem tolerancji maści wszelakiej. W dzisiejszych czasach jakoś trudno wyobrazić sobie, że nie tak znowu dawno temu było zupełnie inaczej. Ameryka była miejscem, w którym istniało ogromne zapotrzebowanie na czarnoskórych niewolników – w bezwzględny sposób wykorzystywanych do katorżniczej pracy, pozbawionych w praktyce wszelkich praw. Trudno uwierzyć, że tak wyglądała Ameryka lat pięćdziesiątych ubiegłego wieku, a jednak…

Po takie właśnie tło historyczne i taki wątek, czyli nietolerancji na tle rasowym, sięgnęła amerykańska pisarka Anna Jean Mayhew, debiutująca w wieku – uwaga! – siedemdziesięciu jeden lat powieścią „Sucha sierpniowa trawa”, którą w ostatnich dniach miałam przyjemność czytać. Historia opowiadana jest przez trzynastoletnią June, zwaną Jubie, i rozpoczyna się tuż przed podróżą bohaterki na Florydę w odwiedziny do wujka Taylora. Towarzystwo w tej podróży jest liczne – jej starsza siostra Stella, młodsza Pudding, braciszek Davie, w roli kierowcy mama, Paula i Mary – czarnoskóra pomoc domowa oraz opiekunka do dzieci w jednym.

Wszechobecny rasizm, którym przepełnione są karty powieści, daje o sobie znać bardzo szybko. W stanie Georgia powitał je napis:

MURZYNI Przestrzegajcie godziny policyjnej! Po zachodzie słońca! TYLKO DLA BIAŁYCH[1]

Młodziutka Jubie nie mogła pojąć, o co w tym wszystkim chodzi. Skąd te podziały? Dlaczego ludzie o ciemnej skórze są tak źle postrzegani? Przecież Mary jest taka wspaniała, kochana i pomocna… Wiele pytań roiło się w głowie Jubie, ale nie mogła nigdzie znaleźć na nie odpowiedzi – umysł nastolatki nie mógł poradzić sobie ze zrozumieniem istoty rasizmu. Ale to nie jedyny problem, z jakim musiała się zmierzyć: dochodzi też podejrzany smutek mamy, dziwne napięcie w domu między rodzicami, szepty, a czasem nerwy i kłótnie, znikąd pojawiające się słowa „cudzołóstwo” czy „dziwka”… I to wszystko dziwnie łączące się z osobą ojca…

Jedyną ostoją dla młodej bohaterki w tej trudnej rzeczywistości, gdy jedna tajemnica goni kolejną i pełno jest niedomówień oraz przemilczanych tragedii, staje się właśnie Mary – dziewczyna do pomocy. Mimo że dzieli je znaczna różnica wieku, to jest ona dla Jubie kimś w rodzaju przyjaciółki. Dlatego świat tej dojrzewającej dziewczyny mocno chwieje się w posadach, gdy Mary dzieje się krzywda…

Tak wygląda pokrótce fabuła debiutu Mayhew. Debiutu, który mnie może nie tyle zaskoczył, co pozostawił po sobie bardzo miłe wrażenie. Jest to bowiem spokojna, wyważona powieść obyczajowa, która nie epatuje emocjami bohaterów, a porusza bardzo głębokie i ważkie tematy, tj. problem rasizmu (przecież nadal tak aktualny), kłamstwa, zdrady… Wszystko to ma miejsce w świecie widzianym oczyma bohaterki dopiero wkraczającej w dorosłość. W świecie, w którym panuje społeczne przyzwolenie na piętnowanie kolorowych: nie mogą na przykład myć się w łazienkach przeznaczonych dla białych, często nie wolno im spać z nimi w tym samym pomieszczeniu i broń Boże! nie mogą korzystać z tych samych toalet. Że o fizycznym znęcaniu się nad czarnoskórymi nie wspomnę…

I to ten społeczny wymiar powieści jest w tym przypadku najważniejszy. Mnie co prawda zabrakło w niej choć odrobiny żywszego tempa akcji, jako że jestem przyzwyczajona do tekstów, które podnoszą ciśnienie, ale to tylko moje subiektywne odczucie, wynikające z osobistych preferencji – nie powinniście się nim kierować przy wyborze tej lektury.

„Sucha sierpniowa trawa” to mocna pozycja w ofercie nowej oficyny wydawniczej Black Publishing, powołanej do życia przez wydawnictwo Czarne. Przypadnie ona do gustu fanom zmuszających do głębszej refleksji powieści obyczajowych, których akcja osadzona jest w realiach Ameryki lat pięćdziesiątych ubiegłego wieku.

Ocena: 4.5/6

---

[1] A. Mayhew, Sucha sierpniowa trawa, Black Publishing, Wołowiec 2014, s. 19.

Za możliwość przeczytania książki dziękuję wydawnictwu Black Publishing.

Wyzwania: "Czytam literaturę amerykańską".